پیشگیری از حریق در مساجد و حسنیه ها

همه ساله در طلیعه ماه محرم، محبان و ارادتمندان حضرت حسین بن علی (ع) اقدام به برپائی تکایا می‌کنند، که در بعضی اوقات به دلیل موقت بودن اینگونه اماکن از سازه‌های فلزی غیر مقاوم کفراژ بندی با لوله و چادرهای برزنتی استفاده می‌شود که متاسفانه شماری از آنان بدلیل رعایت نکردن اصول ایمنی و پیشگیری دچار آتش‌سوزی و حادثه می‌شوند.

کارشناسان حوزه پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری درچه به منظور جلوگیری از آتش‌سوزی و هر حادثه دیگری همچنین برای ایمن سازی اینگونه اماکن، توصیه‌ و تاکید می‌کنند:

الف: موقعیت مکانی:

• تکایای سوگواری باید از نظر مکانی در موقعیت مناسب و به گونه‌ای برپا شود که امکان دسترسی آتش‌‌نشانان به هنگام حادثه احتمالی امکان‌پذیر باشد و باعث سد معبر و یا مختل کردن رفت و آمد خودروها نشود.
• برپائی تکایا نباید در زیر تیرهای چراغ برق و یا در مجاورت منازل مسکونی باشد زیرا در صورت بروز هرگونه آتش‌سوزی احتمالی امکان گسترش آتش‌ به منازل مسکونی همجوار وجود دارد.
• کفراژ بندی (سازه غیر مقاوم) باید به گونه‌ای باشد که تحمل بار مرده و بار زنده احتمالی را که بر روی آن گذاشته می‌شود داشته باشد و بوسیله سیم بکسل و وسایل مناسب برروی زمین مهار شود به صورتی که در صورت وزش تند باد امکان تخریب و واژگونی آن وجود نداشته باشد.
• در صورت وسیع بودن تکایا (بیش از ۵۰ نفر) در نظر گرفتن دربهای خروجی متعدد در فواصل مختلف الزامی است که در مواقع بروز آتش‌سوزی و یا هر حادثه دیگری امکان خروج سریع شهروندان سوگوار مقدور باشد.

ب: توصیه‌های ایمنی در خصوص برق رسانی:

ایمنی در برق رسانی

• با توجه به اینکه اغلب تکایا برای تامین برق محیط خود از تیرهای برق شهری استفاده می‌کنند و بیشتر بدون در نظر گرفتن سیستم حفاظتی (فیوز مناسب) و بصورت روکار انجام می‌شود لذا توصیه می‌شود حتی‌المقدور از اماکن مسکونی و تجاری که سیستم استاندارد دارند استفاده شود و سیستم برق رسانی را حتماً به فیوز متناسب با آمپر مصرفی مجهز کنند.
• از سیم‌های روکار پلاستیکی و غیر مقاوم (سیم زیر گچی) که قادر به تحمل آمپر بالا نیستند استفاده نشود و از کابل‌های مقاوم متناسب با آمپر مصرفی تکایا استفاده شود چرا که در صورت مصرف بیش از ظرفیت سیم و یا کابل برق روکش آنها در اثر عبور جریان بالا داغ و شعله ور می‌شود و موجب بروز آتش‌سوزی خواهد شد.
• برای جلوگیری از اتصال کوتاه در اینگونه اماکن از اتصال سیم‌ها و کابل‌ها به صورت دست پیچ خود داری و از ترمینال مناسب (چینی) استفاده شود.
• استفاده کردن از یک پریز برق برای تامین برق لوازم الکتریکی مختلف مانند بلندگوها ،‌پروژکتور، بخاری‌های برقی و غیر استاندارد است و از هر پریز تنها یک مصرف کننده مجاز به استفاده است.
• از عبور دادن سیم‌‌ها و کابل‌های بدون روکش از لابلای کفراژهای فلزی و چادرهای برزنتی جداً خودداری شود چرا که کوچکترین اتصال کوتاه بروز آتش‌سوزی را در پی دارد.

سیستم گرمایش

• روشن کردن هرگونه شعله روباز در کنار چادر تکایا برای پخت غذا و یا چای و غیره خطرناک است لذا توصیه می‌شود مکان مناسبی در نقطه دیگری دور از محیط تکایا به این امر اختصاص داده شود.
• با توجه به فصل زمستان بعضاً برای گرمایش این‌گونه اماکن از بخاری‌های نفتی و یا هیترهای برقی استفاده می‌شودکه هر کدام به نوبه خود خطر آفرین هستند و باید در صورت استفاده کردن از بخاری‌های نفتی برای گرمایش موارد زیر رعایت شود.
• نصب وسایل گرمازا را که نخستین بار مورد بهره برداری قرار می‌گیرند به نمایندگی‌های فروش بسپارید.
• قبل از نصب بخار‌ی‌ها در مورد سرویس و رفع نقایص احتمالی آن‌ها به ویژه در ناحیه سیستم سوخت رسانی (کاربراتور) دستگاه اقدام کنید.
• کوره بخاری‌ها و دستگاه‌های گرماساز را قبل از استفاده حتماً نظافت کنید.
• حتی الامکان وسایل گرمازا در فاصله یک متری از دودکش مربوط نصب شود.
• از بخاری‌های بدون دودکش و غیراستاندارد استفاده نشود و در صورت استفاده کردن از بخاری‌های مجهز به دودکش از عبور دادن لوله‌های فلزی دودکش‌ها از میان چادرهای برزنتی و پلاستیکی جداً خودداری شود چرا که علت بروز اغلب آتش‌سوزی‌ها در اینگونه اماکن همین امر است.
• وسایل گرمازا مانند بخاری‌ها را در نزدیکی و در تماس نزدیک با پرده‌ها و سایر اجسام قابل اشتعال نصب نکنید.
• بخاری‌های نفتی را حتماً روی سینی مخصوص قرار دهید تا در صورت نشت احتمالی نفت، محیط آلوده و آماده آتش گیری نشود.
• از گازسوز کردن بخاری‌های نفتی و آبگرمکن‌های نفتی و دیگر وسایل گرمازا بدون رعایت دستورات کارخانه سازنده خودداری کنید.
• مخزن نفت بخاری‌ها را در زمان روشن بودن بخاری پر نکنید.
• در وسایل نفتی از ریختن سوخت دیگر غیر از سوخت مصرفی خودداری شود بطور مثال در صورت نفت‌سوز بودن بخاری از گازوئیل برای سوخت استفاده نکنید.
• درجه حرارت دستگاه‌های گرماساز را با توجه به حجم محیط تنظیم کنید و از استفاده کردن بیش از حد ظرفیت بخاری‌ها یا باز کردن مسیر نفت در کاربراتور خودداری شود.
• در زمان استفاده از بخاری‌های نفتی تمام دربها و پنجره‌ها و یا درب چادری تکایا را نبندید و مسیری را برای ورود هوای تازه به محیط باز بگذارید تا اکسیژن کافی محیط تامین شود.
• در صورت استفاده از بخاری‌های گازی و پس از نصب بخاری و اطمینان از عملکرد صحیح آنها مراقب باشید که شیر فلکه گاز مخصوص دستگاه در معرض دستکاری بچه‌ها و آسیب‌های فیزیکی قرار نگیرد.

     در نقاطی که انشعاب گاز ندارند و مجبورند از نفت و یا ذغال بعنوان سوخت استفاده کنند توصیه می‌شود:

• نفت سفید را در داخل بشکه‌ها و مخازن فلزی درب دار و شیر فلکه دار کم حجم نگهداری کنند.
• محل استقرار منابع ذخیره سوخت باید حتی الامکان از محیط برقراری تکایا دورتر باشد و در مسیر ور ود و خروج سوگواران قرار نگیرد.
• استقرار مخازن نفت در زیر پله‌ها وزیر زمین‌ها و پشت بام‌ها و خر پشته‌های مساجد و حسینیه‌ها بسیار خطرناک است و حتی المقدور از ذخیره کردن آن در اینگونه اماکن خودداری بعمل آید.
• دقت کنید که زمین استقرار مخازن سوخت همیشه تمیز و عاری از آلودگی باشد و از قرار دادن هرگونه وسایل قابل اشتعال در نزدیکی آنها خودداری کنند.
• مخازن ذخیره سازی سوخت نباید در نزدیکی منابع حرارتی و وسایل حرارت زا مستقر شوند.
• گونی‌های ذغال باید در محیط کاملاً خشک نگهداری شوند و تمام موارد ایمنی محل استقرار مخازن سوخت در مورد محل نگهداری گونی‌های ذغال نیز لازم الاجرا است.

دودکش:

دودکش‌ها مهمترین نقش را در خوب سوختن و ایمنی وسایل ایفاء می‌کنند و شاید بتوان گفت که از ارکان اصلی ایمنی هر دستگاه حرارت‌زا ((سیستم دودکش )) آن‌است لذا توصیه‌های زیر در خصوص نصب آن باید اجرا شود.

• قبل از بهره برداری از دستگاه حرارت‌زا مانند: بخاری، سیستم حرارت مرکزی و امثالهم دودکش را نظافت و از باز بودن مسیر دودکش از پشت بام تا وسیله مربوط اطمینان حاصل کنید.
• دودکش‌ها در ناحیه منتهی به فضای باز باید حداقل ۵/۱ متر از مرتفع ترین نقطه ساختمان بلندتر باشند.
• دودکش‌ها در ناحیه منتهی به فضای باز باید مجهز به کلاهک باشند تا از افتادن اجسام داخل دودکش و کوران هوا در زمان وزش تند بادها مصون باشند.
• دودکش‌ها در ناحیه منتهی به فضای باز باید کاملاً محکم و مهار شده باشند تا در اثر باد و توفان جدا نشوند و آسیب فیزیکی نبینند.
• قطر لوله دودکش باید با قطر خروجی دود وسیله گرماساز تناسب داشته باشد.
• دودکش‌ها در ناحیه اتصال به وسیله گرماساز و در فضای باز باید حتی الامکان بصورت مستقیم و بدون پیچ و خم نصب شوند.
• دودکش‌ها نباید در مجاورت پرده و مواد قابل اشتعال قرار گیرند و از محل کاملاً امن و با ساختار ساختمانی عبور داده شود.

ج – تمهیدات ایمنی

با توجه به اهمیت معابر خروج مناسب و بدون مانع در تخلیه بموقع متصرفین در زمان آتش‌سوزی و حوادث احتمالی موارد زیر باید در مساجد و حسینیه‌ها اجرا شود.

·        مساجد یا حسینیه‌های با جمعیت زیر ۵۰۰ نفر حداقل دارای دو دسترسی خروج و درب خروج مناسب باشند.

·        در صورتی که افراد حاضر در مساجد و تکایا بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر باشند حداقل سه راه خروج باید در نظر گرفته شود.

·        در مساجد و تکایایی که بیش از ۱۰۰۰ نفر سوگوار را در خود جای می‌دهد باید حداقل چهار راه خروج در نظر گرفته شود.

·        از آذین بندی و یا مسدود کردن دربهای خروجی مساجد و تکایا جداً خودداری بعمل آید.

·        الصاق برچسب و یا تابلو خروج و راهنمای خروج در نقاط مختلف مساجد و تکایا و حسینیه‌ها الزامی است تا در مواقع اضطراری و بروز آتش‌سوزی و حوادث، متصرفین را به معبر عمومی مناسب راهنمایی کند.

·        همه بازشوهای دربهای خروج باید به سمت معابر خروجی باشد و به هیچ عنوان به سمت داخل مساجد یا حسینیه‌ها باز نشود.

·        استقرار خاموش کننده‌های دستی و چرخدار در محیط مساجد حسینیه‌ها و تکایا با توجه به وسعت آن در فاصله هر ۱۳ متر در محل‌هایی که کاملاً قابل رویت و دسترسی و در ارتفاع ۲۰/۱ از کف باشد الزامی است.

·        ایجاد شبکه آبرسانی آتش‌نشانی در مساجد و حسینیه‌ها ضروری است و باید به نحوی طراحی و نصب شود که امکان پوشش دهی لازم به همه نقاط را داشته باشد و ظرفیت مخازن آن با توجه به فاصله ایستگاه آتش‌نشانی محل تعیین و حداقل برای مدت زمان ۱۵ دقیقه در نظر گرفته شود.

·        نصب سیستم اعلام آتش‌سوزی خودکار در مساجد و حسینیه‌هایی که دائمی هستند الزامی است.

سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری درچه ایام بی‌خطر و توام با آرامش را برای شهروندان عزیر آرزومند است بنابراین در صورت بروز آتش‌سوزی در اینگونه اماکن توصیه می‌شود خونسردی خود را حفظ کنید و در وهله اول برای به خاموش کردن آتش در صورت وسعت کم و در حد بستن شیر بخاری نفتی و یا گازی و یا استفاده از خاموش کننده دستی اقدام کنید. همزمان نیز سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری درچه را که به صورت تمام وقت و ۲۴ ساعت آماده ارائه خدمت به شهروندان گرامی است از طریق سامانه ۱۲۵ مطلع کنید و آدرس و مشخصات کامل را به آنان اطلاع دهید.